NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
90 - (1030) حدثنا
يحيى بن يحيى.
أخبرنا الليث
بن سعد. ح وحدثنا
قتيبة بن سعيد.
حدثنا الليث
عن سعيد بن
أبي سعيد، عن
أبيه، عن أبي
هريرة ؛ أن
رسول الله صلى
الله عليه وسلم
كان يقول:
"يا
نساء
المسلمات ! لا
تحقرن جارة
لجارتها. ولو
فرسن شاة".
[ش
(يا نساء
المسلمات) ذكر
القاضي في
إعرابه ثلاثة
أوجه. أصحها
وأشهرها نصب
النساء وجر
المسلمات على
الإضافة قال
الباجي: وبهذا
رويناه عن
جميع شيوخنا
بالمشرق. وهو
من باب إضافة
الشيء إلى نفسه،
والموصوف إلى
صفته، والأعم
إلى الأخص. كمسجد
الجامع،
وجانب
الغربي،
ولدار الآخرة.
(ولو فرسن شاة)
قال أهل
اللغة: هو
بكسر الفاء
والسين، وهو
الظلف. قالوا:
وأصله في
الإبل، وهو
فيها، مثل
القدم في
الإنسان.
قالوا: ولا يقال
إلا في الإبل.
ومرادهم أصله
مختص بالإبل.
ويطلق على
الغنم
استعارة. وهذا
النهي عن
الاحتقار نهي
للمعطية
المهدية.
ومعناه لا تمتنع
جارة من
الصدقة
والهدية
لجارتها، لا ستقلالها
واحتقارها
الموجود
عندها. بل
تجود بما تيسر
ولو كان قليلا
كفرسن شاة.
وهو خير من
العدم].
{90}
Bize Yahya b. Yahya
rivayet etti. (Dediki): Bize Leys b. Sa'd haber verdi. H.
Bize Kuteybetü'bnü Saîd de
rivayet etti. (Dediki): Bize Leys Saîd b. Ebî Said'den, o da babasından, o da
Ebû Hureyre'den naklen rivayet etti ki: Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve
Sellem):
«Ey Müslüman kadınları!
Sakın bir komşu kadın bir koyun paçasıyla da olsa komşu kadına (hediye ve)
sadaka vermeyi hakir görmesin.» buyururlarmış.
İzah:
Bu hadisi Buharl «Hibe»
bahsinin başında tahric etmiştir. Onu Tirmizî dahi rivayet etmiş ve garib
olduğunu söylemiştir.
Cara: Komşu kadın,
demektir.
Kocasının yanında
bulunmasına bakarak zevcehe de «Cara» denilir.
Bâzıları arapların
kadının ortağına da kinaye yoluyla «Cara» dediklerini söylerler.
Hadisdeki «Cara»
kelimelerinden murâd: Komşu kadınlardır.
Hadisdeki nehiy, veren
komşuya aittir. Yâni bir kadın vereceği sadaka veya hediyeyi az görerek
komşusuna vermekten çekinmesin. Az da olsa, o hiç olmamaktan evlâdır; demektir.
Kirmâni «Licâratihâ»
câr ve mecrûrunun bir mahzûfa mütaallik olduğunu söylemiştir. Ona göre mânâ:
«Hiç bir komşu kadın, komşusuna hediye olarak verilen bir şey'i hakir
görmesin.» demektir.
ResûluIIah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem)'in: «Bir koyun paçasıyla da olsa...» sözü hediye edilen şeyin
azlığını mübalağa suretiyle ifâde etmektedir. Yoksa koyun paçasının hakikati,
murâd değildir. Çünkü hediye olarak koyun paçası vermek âdet değildir. Maksat
elde olan bir şey'i hediye etmek, onun azlığına çokluğuna bakmamaktır. Zira
cömertlik eldeki mevcuda göre olur.
Hadisdeki nehyin,
hediye edilen komşuya râci' olması da ihtimâl dahilindedir. Bu taktirde mânâ
«Hiç bir komşu kadın az da olsa kendisine hediye edilen şey'i hakir görmesin.»
demek olur.